Acties dreigen door groot loonverschil met rest overheidssectoren: ‘Waterschap was ooit zo’n goede werkgever…’
'In de veertien jaar dat ik hier werk zijn de onderhandelingen nog nooit zo moeizaam gegaan.' Medewerkers van waterschap Rivierenland zijn het zat. Hun dijkgraaf en voorzitter van het Landelijk Arbeidsvoorwaarden Waterschappen (LAWA) wil geen millimeter bewegen in de onderhandelingen voor een nieuwe cao. Maar ze zijn niet de enige: alle medewerkers bij de Nederlandse waterschappen stemden tegen het eindbod van hun werkgever. Maar of het ook van staken komt?
Stoelen tekort in Tiel, bij het Waterschap Rivierenland. Peilbeheerders, hydrologen, zuiveringstechnici, muskusratvangers en gemaalbeheerders praten in een bomvolle zaal over de vastgelopen cao-onderhandelingen. Tiel is de 14e locatie die CNV, FNV en CMHF samen aandoen in een grote tour langs alle 21 waterschappen in Nederland. Medewerkers hebben zojuist, net als hun collega's elders in het land, tégen het eindbod van de werkgever voor een nieuwe cao gestemd. Die komt namelijk met losse bedragen, geen structurele loonsverhogingen. En daar doen we het niet voor betogen de CNV-bestuurder Arno van Voorden en zijn FNV-collega Xander van de Scheur. Want: 'Eenmalige bedragen werken niet door in het pensioen. En ook een gemiddelde loonontwikkeling van 1,5% per jaar vinden wij te weinig'. De werkgever doet eenmalige bedragen voorkomen als procentuele verhogingen, maar dat is appels met peren vergelijken aldus Jaap Doeven, bestuurder CMHF.
Loonruimteakkoord
Maar er speelt meer. Sinds afgelopen september zitten de drie bonden aan tafel met de werkgever te onderhandelen. 'En dat heeft weinig tot geen resultaat opgeleverd.' Pijnpunt is de 1,4 % uit het loonruimteakkoord van 2015, die nog steeds niet is uitbetaald. Dertien overheidswerkgevers uit dit akkoord hebben inmiddels het bedrag opgehoest, alleen de Waterschappen nog niet. Van Voorden (CNV): 'Bij het afspreken van het loonruimteakkoord werden de Waterschappen vertegenwoordigd door de Gemeenten. Hun eigen handtekening staat dus niet onder het akkoord, zeggen ze zelf. En zo zijn het steeds andere smoesjes.' Een medewerker pakt de microfoon: 'Ik vind dat we een beroep mogen doen op de ethiek van de bestuurders en dijkgraven van de Waterschappen. Het is pure diefstal.' De dijkgraven vallen onder de rechtspositie van het Rijk en hebben zelf wel die 1,4% ontvangen. Collega Van de Scheur van de FNV stelt dat we te maken met een werkgever die zich publiekelijk voordoet als de best betalende overheidswerkgever, maar dat niet is. Niet met de bonden wil praten over de wijziging van de aanstaande rechtspositie van de werknemers. Allemaal slecht of onvolwassen werkgeverschap maar pensioenpremie in zijn zak houden is een grens die deze werkgever niet had mogen overgaan.
Moeizame onderhandelingen
De waterschappen stonden lang bekend als goede werkgever. En terecht, zegt Cees Sterk (63), al ruim 40 jaar wegbeheerder bij Rivierenland. 'Maar nu gaat er iets niet helemaal goed. Waarom moeten we zo lang wachten op die 1,4 procent?' Sterk is in principe geen voorstander van staken, net als de meeste van zijn collega's. Er heerst bij de Waterschappen geen cultuur van actievoeren. Maar hij is nu voor het eerst in 40 jaar bij een bijeenkomst en niet voor niks: 'Nú is het een goed idee om actie te gaan voeren.' Collega Sander Kramer (34) werkt bij AQUON, een laboratorium dat voor negen waterschappen onder meer onderzoek doet naar de kwaliteit van water, bijvoorbeeld in zwemwater en rioolwaterzuiveringen. Hij vraagt zich nog af of er gestaakt gaat worden, maar: 'In de veertien jaar dat ik er werk zijn de onderhandelingsgesprekken nog nooit zo moeizaam geweest.'
Salarisachterstand
Intranetberichten van de werkgever hadden de gemoederen bij het personeel moeten bedaren, maar zorgden ervoor dat vanochtend juist meer medewerkers naar de bijeenkomst zijn gekomen. 'De werkgever zegt hierin dat we gewoon goede arbeidsvoorwaarden hebben, dat er weinig reden is tot paniek', zegt Rinie van den Anker, technisch teamleider, die meebouwt aan objecten voor waterbeheer. 'Maar ondertussen blijkt uit de cijfers wat anders: met de toeslagen erbij zitten we nu op zo'n 5,84 % salarisachterstand op de rest van de overheidssector! Collega's prikken gelukkig door de berichtgeving van de werkgever heen, dat zien we aan de opkomst nu.'
De werkgever aanspreken
Majda Duran (25) is na de bijeenkomst overtuigd van de meerwaarde van de vakbond. Ze werkt sinds 2012 bij Rivierenland als secretarieel medewerkster en geeft zich nu op als Vakbondslid. 'Bijna 6 % verschil, daar schrok ik van. Ik begin net met werken, en wat mijn rechten en zo zijn…daar heb ik nog geen idee van. Fijn dat de vakbond dat voor mij bewaakt. Maar ik begrijp wel dat de rest niet zomaar uit de lucht komt vallen, uiteindelijk moet wij, de medewerkers, ons ook sterk gaan maken en de werkgever aanspreken.'
Staken?
Het zijn Noord-Koreaanse uitslagen, zoals de vakbondsbestuurders de unanieme Nee-stem tegen het eindbod van de werkgever noemen. En deze betekenen volgens hem inderdaad dat er nu wel wat verwacht wordt van de leden. 'Werkgevers nemen jullie niet serieus, daarom moet je in beweging komen. Ga met je werkgever in gesprek. Deze moet gaan merken dat er reuring is. Dat we bereid zijn tot actie en werkonderbrekingen.' Een werknemer steekt zijn hand op: 'Hoe werkt dat dan straks, dat staken?' Gegniffel uit de zaal. Van Voorden: 'Je begint lokaal, bouwt van onderaf op, bijvoorbeeld met het uitnodigingen van lokale pers. En ja, uiteindelijk leg je je werk neer, als het allemaal niets teweeg brengt.' Hij pauzeert even en kijkt dan de zaal rond: en, gaan jullie meedoen?
Tekst Anouk van der Graaf
foto Photo by Daria from TaskArmy.nl onUnsplash