Allemaal door n deur
Meer besparen op huisvesting, betekent minder bezuinigingen op het aantal rijksambtenaren. Zo herinnert programmadirecteur Masterplan Den Haag van de Rijksgebouwendienst Ben van den Berg het signaal vanuit kabinet Balkenende-IV. De boodschap bleef doorklinken tot in het huidige kabinet. In Den Haag wordt er merkbaar werk gemaakt van het voornemen.Van den Berg kreeg de opdracht om liefst veertig procent van de rijksgebouwen in Den Haag af te stoten. Het overschot bedraagt 660 duizend vierkante meter, ongeveer zes keer het Malieveld. Bij ongeveer een derde hiervan hoeft enkel het huurcontract worden opgezegd. Maar voor de overige kantoren moet een nieuwe eigenaar worden gevonden. Het Rijk wil in een oplopend bedrag uiteindelijk ruim negentig miljoen euro structureel per jaar vangen. Van den Berg heeft ongeveer tot 2020 de tijd, maar het resultaat in 2016 zal al substantieel moeten zijn.Haagse schuifEn dus werd er een Masterplan Kantoorhuisvesting Den Haag opgesteld, het draaiboek voor een omvangrijke operatie die in de volksmond de Haagse schuif wordt genoemd. 28 rijkspanden moeten in de periode tot 2020 van eigenaar wisselen. De panden die overblijven, worden ingericht als rijksverzamelkantoren, waarin meerdere onderdelen van de Rijksoverheid zich vestigen. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport verwelkomt in 2015 medewerkers van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in het hoofdkantoor aan het Parnassusplein. In het voormalige VROMgebouw aan de Rijnstraat 8 komen Buitenlandse Zaken, Infrastructuur en Milieu en een deel van de vreemdelingenketen. Van den Berg: Vroeger was zulke gezamenlijke huisvestiging nauwelijks bespreekbaar. De afgelopen jaren is die cultuur veranderd. Rijnstraat 8 wordt eerst duurzaam gerenoveerd.Wij stellen bestemmingswijzigingen voor, de gemeente keurt ze en marktpartijen kunnen dan ermee aan de slagMinder werkoppervlakInkrimping van de Rijksdienst en Het Nieuwe Werken maken de vierkante meters overbodig. Ook zat het Rijk vrij royaal ten opzichte van het bedrijfsleven, licht Van den Berg toe. Ooit bood het Rijk gemiddeld 1,3 werkplekken per fulltime employee (fte). Dat wordt inmiddels teruggeschroefd naar 0,9. Voor nieuwbouw en bij renovatie geldt dat wij ons beperken tot 0,7 werkplekken per fte. Bovendien beslaan de nieuwe werkplekken minder oppervlak. De netto vastgoedbesparingen zijn door de diverse departementen al ingeboekt voor de komende jaren. Maar zenuwachtig wordt Van den Berg daarvan niet: Nee, we zijn met de operatie aardig op dreef. Grote transformaties van gebouwen en verhuizingen zijn in gang gezet. De praktische uitvoering komt op stoom.Deugdelijke bestemmingDe gemeente Den Haag was aanvankelijk minder gelukkig met de Haagse schuif-plannen, toen ze er twee jaar terug van vernamen. Van den Berg: De gemeente maakte zich zorgen. Er is hier minder leegstand dan in andere grote steden. Maar de kantorenmarkt is behoorlijk verzadigd. Ze wilden zo snel mogelijk een bestemming voor de overtollige panden, om verloedering te voorkomen. Wij delen dat belang, omdat we de panden via het Rijks Vastgoed- en Ontwikkelingsbedrijf (RVOB) beter kunnen verkopen met een deugdelijke bestemming. Voor transformatie naar een nieuwe functie van gebouwen, hebben we immers goedkeuring nodig van de gemeente. En dus is de intentie uitgesproken om een samenwerkingsovereenkomst te tekenen tussen de gemeente Den Haag, de Rijksgebouwendienst en het Rijksvastgoed- en Ontwikkelingsbedrijf. De twee rijksinstanties die per 2014 opgaan in het Rijksvastgoedbedrijf. Van den Berg: Bedoeling is dat wij ideen aandragen voor bestemmingswijzigingen. De gemeente verleent toestemming en marktpartijen kunnen dan aan de slag met de transformatie van hun aankoop.Concrete interesseVan den Berg duidt op de trend dat meer mensen in de binnenstad willen wonen in woningen met een huurprijs tussen 650,- en 1000,- euro. De hoofdzetel van Buitenlandse Zaken pal naast het station, lijkt geschikt voor een multifunctionele invulling, waaronder zulke woningen. Hetzelfde geldt voor een gebouw uit de jaren dertig in Benoordenhout. Voor het kantoor van Rijkswaterstaat aan de Koningskade is concrete interesse vanuit de markt om de kantoorfunctie te handhaven. Ook weet Van den Berg dat er nog hotelconcerns zoeken naar locaties in Den Haag. Er zijn dus kansen. Ook Haags wethouder Marnix Norder (Stadsontwikkeling) toont zich optimistisch over de kansen voor herontwikkeling van de overtollige kantoormeters. Maar vooralsnog loopt de herontwikkeling van het Wijnhavenkwartier (ministerie van Justitie en Binnenlandse Zaken) stroef, stelde Het Financieele Dagblad onlangs vast. Dus ook Norder zal beseffen dat kansen op papier zomaar kunnen omvormen tot hoofdpijndossiers.BRON: Perspectief nummer 1-2013