Disconnected
"Met Apeldoorn (1)". "Goedemorgen, met Nederland, we hebben weer
een probleem, deze keer…" Op de stippeltjes kunt u van alles
invullen. Dreigende dijkdoorbraken, varkenspest, bos- en
heidebranden, terroristische dreiging, natuurgeweld, onderzoeken
van het OM, explosieven, afgevallen zeecontainers, vermiste
personen, pandemieën en rellen. Een kleine greep uit de
verschillende situaties waarin de Nederlandse krijgsmacht de
afgelopen decennia een rol heeft gespeeld. En dit naast de andere
taken, zoals het ruimen van oude zeemijnen op de Noordzee, het
Quick Reaction Alert voor eventuele binnendringende
vliegtuigen en natuurlijk de diverse missies, van Haïti tot
Cambodja en van Litouwen tot Angola. Iedere keer als de telefoon
ging en gaat, dan nam en neemt "de verzekeringspolis" van Nederland
de telefoon op en gingen en gaan de mensen aan de slag.
De vrouwen en mannen van de krijgsmacht doen ook niets liever dan dat, aan de slag gaan. Daar zijn ze goed in, ze vinden het leuk en het geeft hun energie. Maar om hun werk als verzekeringspolis van Nederland te kunnen doen, moeten er wel diverse randvoorwaarden zijn ingevuld. Het gaat om voldoende collega's en voldoende materiaal om het werk te doen, voldoende vrijheid en veiligheid om goed te kunnen functioneren en voldoende waardering voor het werk dat zij doen. En helaas ontbreekt het op al die gebieden. Na het einde van de Koude Oorlog was de enige aandeelhouder van de verzekeringsmaatschappij "Krijgsmacht", de Nederlandse staat, van mening dat de verzekeringspolis misschien niet meer, maar in ieder geval minder benodigd was nadat de dreiging uit het Oosten was weggevallen. Het was tijd om dividend, het zogenaamde vredesdividend, aan zichzelf uit te keren. En dat gebeurde dan ook, Nederland ging minder verzekeringspremie betalen en liet zich dividend uitkeren. Maar in de tussen tijd bleek de wereld er niet per se veiliger op te zijn geworden. Er waren andere dreigingen bijgekomen, die ook nog eens minder voorspelbaar bleken te zijn. Dat zorgde er helaas niet voor dat de afbraak van de verzekeringspolis ophield er bleek een behoorlijk disconnect te zitten tussen het "Haagse" en het echte wereldbeeld. Bezuiniging volgende op bezuiniging, reorganisatie op reorganisatie en de inkt van de ene visie was nog niet droog of de volgende lag alweer klaar. Die visies hadden overigens een ding gemeen, namelijk lijsten met beloftes die niet zijn nagekomen.
En in de tussentijd bleef de telefoon in "Apeldoorn" maar gaan. Maar door alle bezuinigingen en andere veranderingen was er een tekort aan mensen en aan materieel ontstaan. Daarnaast vonden er ook nauwelijks onderhoudswerkzaamheden, laat staan investeringen, plaats aan het vastgoed. En ook op arbeidsvoorwaardengebied was er weinig te lachen, met als dieptepunt de WUL, die voor nagenoeg alle militairen negatieve inkomenseffecten had en heeft. De voor de krijgsmacht kenmerkende "can-do" mentaliteit, zorgde ervoor dat het personeel zich toch in alle bochten wrong om de opgedragen taken uit te voeren. Daar waren ze tenslotte voor en dat wilden ze ook graag doen. Maar daarmee teerden zij nog verder in op de mens, het materieel en de veiligheid.
Er is, net als in de andere delen van de publieke sector, veel nodig om de verzekeringspolis, de krijgsmacht, weer op orde te brengen en ervoor te zorgen dat deze toekomstbestendig is. En dan gaat het niet alleen om meer geld, maar zeker ook om rust (minder reorganisaties en regeldruk) en een lange termijnvisie die ook echt voor de lange termijn geldt. Helaas zie ik dat er nog steeds een disconnect is tussen wat nodig is en wat bestuurlijk Nederland beschikbaar wenst te stellen. En als er niet spoedig een connect komt, dan ben ik bang dat de verzekeringsmaatschappij failliet zal gaan en dat binnenkort, als Nederland Apeldoorn weer belt, te horen zal zijn dat het nummer disconnected is. En dat is toch wel het laatste wat we moeten willen.
Rob Pulles
Kapitein-luitenant-ter-zee
Voorzitter Gezamenlijke Officieren Verenigingen & Middelbaar en Hoger Burgerpersoneel bij Defensie
(1) Lees: Den Haag (Ministerie van Defensie en de KMAR), Den Helder (Marine), Breda (Luchtmacht), Utrecht (Landmacht) en/of Willemstad, Curaçao (Defensie Caribisch gebied)
