Nieuw elan: wordt 'plan, do, check and ignore'-beleid verleden tijd?
Het kabinet Rutte IV is eindelijk van start gegaan. De plannen
zijn uitgeschreven in het Regeerakkoord en de ambtenaren op de
verschillende ministeries kunnen aan de slag om de plannen in nieuw
beleid om te zetten. Dit laatste is voor veel ambtenaren 'gesneden
koek'. Ze draaien er hun hand niet voor om, om nieuw beleid te
maken. De minister vraagt en de ambtenaar draait probleemloos.
'Plan and do' de eerste twee stappen van de kwaliteitscirkel van Deming is dan ook 'appeltje eitje' op de ministeries in Den Haag. Maar geldt dit ook voor de twee vervolgstappen van de kwaliteitscirkel van Deming 'check and act'? Het evalueren van nieuw beleid en het bijsturen hiervan wordt veelal niet gedaan. Dit omdat het vaak niet gaat om het verbeteren van een organisatie maar om het behalen van een bezuiniging, er geen budget meer is om het beleid te verbeteren of dat het bijsturen niet past bij het ingezette beleid. Daarnaast is er vaak sprake van korte termijn planning: de zorgen zijn voor morgen want dan zit er al weer een nieuw kabinet en de nieuwe minister mag de problemen oplossen.
Als oud-militair hecht ik veel belang aan de PDCA-cyclus van Deming. Niet vreemd want de PDCA-cyclus is voor een militair van levensbelang. Tweede worden betekent voor een militair die wordt ingezet in een geweldssituatie, meestal niet veel goeds. Vandaar dat 'leassons learned' (check) en het aanpassen van de tactiek/strategie (act) van de PDCA-cyclus van levensbelang zijn. 'Train as you fight' om te leren en zorgen dat je eerste wordt.
Het negeren van de 'check and act' is in mijn ogen dan ook een hedendaagse politieke achilleshiel met als resultaat een samenleving die steeds minder vertrouwen heeft in onze politieke leiding. Vandaag de dag wordt veel gemodelleerd. De uitkomst is afhankelijk van welke waarde men aan bepaalde data in het model geeft. Wie schrijft blijft is ook hier van toepassing: naar het gewenste antwoord kan dus gemodelleerd worden. Op zich is daar niets mis mee immers de start van het proces is vaak niet anders dan een 'best guess' in het Nederlands vertaald 'de beste gok'. En zoals iedereen weet kun je winnen of verliezen bij een gok. Het wordt echter kwalijker als men aan 'de beste gok' blijft vasthouden zelfs als blijkt dat de modellen aantoonbaar de praktijk niet volgen (ignore). Als er halsstarrig wordt vasthouden aan 'de beste gok' en de werkelijkheid wordt genegeerd dan gaat de samenleving zich uiteindelijk roeren. Het politiek correcte en gewenste antwoord wil namelijk niet zeggen dat dit voor een groot deel van de samenleving het gewenste antwoord is. Het wordt dan ook een spannende regeerperiode voor het nieuwe kabinet. In mijn ogen kan Rutte IV alleen de eindstreep halen als zij inderdaad inzetten op nieuw elan. Nieuw elan niet alleen voor het kabinet maar ook voor de ambtenaren op de ministeries. Nieuw elan moet in mijn ogen inhouden dat de volledige Deming cyclus continu moet worden doorlopen. Werkt het nieuwe beleid, is er draagvlak onder de samenleving en/of kloppen de verwachtingen van de modellen met de praktijk. Als dit niet het geval dan moet het beleid snel worden bijgesteld. Goed voor Nederland en voor al onze ambtenaren op ministeries: wie wil er immers niet dagelijks meewerken aan een mooier en beter Nederland.
Marc de Natris, voorzitter CMHF
illustratie"Diagram by Karn G. Bulsuk ( http://www.bulsuk.com)"