Vertrouwen
Aan het begin van mijn marine loopbaan in 1979 stond ik
aangetreden en de commandant sprak tegen mij en mijn jaargenoten:
"Ik schenk u mijn vertrouwen! Beschaam het niet, het is moeilijk
terug te verdienen". Hij heeft die ochtend veel meer gezegd, maar
die twee zinnen zijn, ook 40 jaar na dato, blijven hangen.
En het is gemis aan vertrouwen, dat ik om mij heen bespeur, in
de media, aan de onderhandelingstafels.
Het vertrouwen in de overheid, het gezag is geërodeerd.
Burgemeesters die aankondigen dat bepaalde wetgeving niet kan
worden gehandhaafd vanwege prioritering. De politie die duizenden
zaken gewoon niet kan behappen, vanwege gebrek aan menskracht.
Doorgeschoten bezuinigingen op uitvoerende diensten als de
belastingdienst, de krijgsmacht en de ondersteunende overheids-ICT.
Ook het vertrouwen in pensioenfondsen is, doordat er al
jarenlang niet kan worden geïndexeerd, gedaald, terwijl
pensioenfondsbesturen niet over de rekenrente gaan!
Het spookbeeld van 'rijke fondsen en arme deelnemers' doemt
op, zozeer dat zelfs bestuurders van pensioenfondsen publiekelijk
verzuchten dat ze niet meer kunnen uitleggen, dat er niet wordt
geïndexeerd (laat staan: afgestempeld!). En dat ondermijnt het
vertrouwen in de pensioenbesturen en het pensioensysteem dat zij
uitvoeren – het wordt zelfs hardop uitgesproken in de Tweede
Kamer.
Het vertrouwen van jong in oud en vice versa is gedaald, hetgeen
de intergenerationele solidariteit ondermijnt: 'wanneer er nu wordt
geïndexeerd eten jullie onze pensioenpotten leeg' versus 'er zit
genoeg in de potten nu en voor de toekomst, dus er kan worden
geïndexeerd'. En beide groepen hebben handenvol pensioenexperts
die hun positie gemotiveerd onderbouwen – wie nog te vertrouwen?
Of ik nu kijk op nationaal niveau (de discussie over een
nieuw pensioenstelsel) of op sectoraal niveau (de sector defensie),
het vertrouwen in de onderhandelingspartners dat de gemaakte
afspraken worden nagekomen, is verdwenen. Hierdoor is het op dit
moment onmogelijk gebleken globale afspraken, die in de nabije
toekomst worden uitgewerkt, te maken.
En dat is zorgwekkend omdat het maatschappelijk verkeer
uiteindelijk draait om vertrouwen. Vertrouwen in de goede
bedoelingen van mensen in de omgeving, vertrouwen dat de politie je
beste vriend is, vertrouwen dat het kabinet met visie bestuurt.
Vertrouwen in de andere kant van de onderhandelingstafels dat
er een gemeenschappelijk belang is. Weliswaar vanuit verschillende
posities benaderd, maar waar het mogelijk moet zijn om samen toe te
werken naar een voor alle partijen acceptabel compromis.
Vertrouwen dat het kabinet weer investeert in een overheid die in staat blijft de opgedragen taken goed en veilig uit te voeren, of het nu de politie, het onderwijs, de krijgsmacht of de belastingdienst betreft.
In het verleden behaalde resultaten op de beurs zijn geen garantie voor de toekomst, maar bij onderhandelingen geldt dat het niet nakomen van afspraken in het verleden, een zware hypotheek legt op de gesprekken van vandaag.
"Vertrouw mij nu maar, het komt wel goed". Een
vertrouwenwekkende maatregel zou écht investeren in de
overheidsdiensten zijn, door goede arbeidsvoorwaarden te bieden,
waardoor de leegloop en het daarbij behorende capaciteitsgebrek en
werkdruk worden teruggedrongen.
Maar dat vergt een langere adem.
Wat naar mijn overtuiging een vertrouwenwekkende maatregel op
héél korte termijn zou zijn?
Dat minister-president Rutte zijn vertrouwen in de onderhandelingen over een nieuw pensioenstelsel uitspreekt en de dreigende kortingen op de pensioenen door een tijdelijke maatregel afwendt.
Dat wilde hij doen ná het sluiten van een akkoord, en dat
begrijp ik, maar wat een vertrouwenwekkend gebaar zou het zijn, om
gezien de ontstane situatie en het gebrek aan vertrouwen, die
maatregel nú af te kondigen!
Daarmee zou hij het verspeelde vertrouwen terugwinnen, in de Kamer, in de polder, in het land!
Rob Hunnego, voorzitter
Telefoon 0683263302